Merz’in Belém sözleri Brezilya’yı kızdırdı

Merz, Amazon bölgesindeki Belém’e yaptığı yaklaşık 20 saatlik ziyaretin ardından Berlin’de katıldığı bir ekonomi zirvesinde, yanında gelen gazetecilerle diyalogunu şöyle anlattı:

Geçen hafta benimle Brezilya’ya gelen gazetecilere sordum: ‘Burada kalmak isteyen var mı?’ Hiç kimse el kaldırmadı. Herkes, özellikle bulunduğumuz yerden ayrılıp Almanya’ya dönmüş olmaktan memnundu.

Bu sözler, Belém’in altyapısının ve otel kapasitesinin dev bir zirve için sınırlı olduğu bilinse de, şehir ve bölge halkına ‘saygısızlık’ olarak yorumlandı. Belém, Amazon havzasındaki çevre sorunlarını, yerel kültürü ve misafirperverliği dünyaya göstermek için özellikle seçilmişti.

Lula’dan davet: Belém’e gel, biraz kal, manicoba ye

Xukuru halkından yerli temsilci Ady Kayany, Merz’in sözlerini ‘duyarsız’ bularak, “Birini evimizde ağırladığımızda sadece kalbimizi değil, kutsal mekânımızı da açıyoruz” dedi.

Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva ise eleştirilere mizahla karşılık verdi ve Merz’e Belém’i gerçekten tanımasını önerdi:

O Pará’da bir bara gitmeliydi. Pará’da dans etmeliydi. Pará mutfağını tatmalıydı. O zaman anlardı ki: Berlin’in, Belém ve Pará eyaletinin sunduğu yaşam kalitesinin yüzde 10’u bile yok. Herkese söyledim, biraz ‘manicoba’ yesinler!

Lula’nın sözünü ettiği manicoba’nın, Belém’e özgü geleneksel bir yemek olduğu hatırlatıldı.

Belém Belediye Başkanı Igor Normando ise daha sert bir ton kullanarak, Merz’in sözlerini ‘kibirli ve önyargılı’ olarak niteledi. Normando, “Dünyanın dört bir yanından gelen konukların çoğu şehirden etkilendi. Herkes elindekini gösterir” diyerek Belém’i savundu.

“Avrupalılar gibi başka kültürleri işgal edip ‘keşfettik’ demedik”

Brezilyalı Hosana Puruburá da Merz’in sözlerinde ‘kolonyal bir bakış açısı’ gördüğünü belirterek, “Biz, Avrupalılar gibi başka kültürleri işgal edip sonra onları ‘keşfettik’ demedik. Biz sadece ülkemizin biraz daha saygı görmesini istiyoruz” ifadelerini kullandı.

İklim diplomasisine ve Almanya–Brezilya ilişkilerine gölge

İklim örgütü Germanwatch’tan David Ryfisch, Merz’in yorumunun Almanya’nın iklim müzakerelerindeki konumuna zarar verdiğini söyledi. Merz’in, Brezilya’nın orman koruma fonuna destek sözü vermesine rağmen somut bir mali taahhüt açıklamamasının da iyi karşılanmadığı hatırlatıldı.

Ryfisch, “Böyle bir diplomatik gafın burada nasıl algılandığını yeterince kavradığını sanmıyorum. Üstelik müzakerelerde artık kritik bir aşamaya girdik” değerlendirmesini yaptı.

SPD’li Çevre Bakanı Carsten Schneider ise oluşan hasarı sınırlamaya çalışıyor. Almanya ile Brezilya uzun süredir iklim politikalarında yakın işbirliği yürütüyor. Schneider, Belém’de yerel projeleri ziyaret etti, belediye başkanı ve balıkçılarla bir araya geldi. Sosyal medyada paylaştığı mesajda, “Keşke COP30’dan sonra burada daha uzun kalabilsem” diyerek Amazon’da arkadaşlarıyla balığa çıkmak istediğini yazdı.

Konferans genel kurulunda yaptığı konuşmada da Schneider, Brezilya’yı ‘harika insanlara sahip muhteşem bir ülke’ sözleriyle övdü. Böylece Berlin, Merz’in sözlerinin yarattığı gerilimi yumuşatmaya ve Brezilya ile iklim ortaklığını zedelemeden sürdürmeye çalışıyor.