Emeklilik paketi krizi: Koalisyonda dağılma sinyali

Almanya’da emeklilik reformu etrafında büyüyen tartışma, CDU/CSU ile SPD’den oluşan siyah–kırmızı koalisyonu kriz eşiğine getirdi. Sosyal İşler Bakanı Bärbel Bas (SPD), emeklilik paketindeki anlaşmazlıklar nedeniyle koalisyonun dağılmasından ciddi biçimde endişe duyduğunu söyledi.

Bas, “Şu anda koalisyonu tehlikeye atan taraf, Birlik partileri (CDU/CSU)” diyerek özellikle CDU/CSU Meclis Grubu içindeki Genç Grup’un itirazlarını hedef aldı. Süddeutsche Zeitung’un ekonomi zirvesinde konuşan bakan, koalisyonun emeklilik paketindeki altı unsur üzerinde ‘açık ve net şekilde anlaştığını’ vurguladı. Buna, emeklilik seviyesinin 2031’e kadar ortalama ücretin yüzde 48’inde tutulması da dâhil.

Bas, koalisyonun kurulmasından yalnızca altı ay sonra hükûmetin ayakta kalma mücadelesi verdiğini belirterek, emeklilik paketinin şimdi geçirilmemesi hâlinde işlerin daha da karışacağı uyarısında bulundu.

SPD’nin geri adım atmama gerekçeleri

SPD’nin emeklilik konusunda geri adım atmamasının iki temel nedeni olduğu aktarılıyor.

Birincisi, sosyal demokratlar koalisyon görüşmelerinde emeklilik seviyesini 2039’a kadar yüzde 48’e sabitlemek istemişti. Ancak sonunda, 2031’e kadar sürecek sınırlı bir ‘emeklilik garantisi’ üzerinde uzlaşıldı. SPD, bu sınırlı garanti için koalisyonun diğer alanlarında ciddi tavizler verdiğini ve ‘yüksek siyasi bedel ödediğini’ hatırlatıyor.

Koalisyon pazarlıklarında, 2032’den itibaren emeklilik seviyesinin yürürlükteki hukuka göre 47’ye değil, 48’in altına düşmeyeceğinin net olduğu; bu çerçevenin, SPD Genel Başkanı Lars Klingbeil ile CSU’lu Alexander Dobrindt’in mali açıkları kapatmak için yürüttüğü kriz görüşmelerinde ayrıntılı biçimde ele alındığı belirtiliyor.

İkinci gerekçe ise, Bas’ın hazırladığı yasa tasarısının kabineden hiçbir CDU/CSU bakanının itiraz şerhi olmadan geçmiş olması. SPD’ye göre Birlik partilerinden hiçbir bakan, tasarının ilerlemesini durduracak resmî bir rezerv koymadı. Sosyal demokratlar, şimdi CDU/CSU Meclis Grubu içindeki 18 kişilik Genç Grup’un bu kadar kritik bir yasada geri adım attırması hâlinde, gelecek oylamalarda grup disiplininin fiilen çökeceği görüşünde.

Paket tek parça hâlinde geçirilmek isteniyor

SPD yönetimi, önümüzdeki iki hafta içinde CDU/CSU’nun kendi içinde çoğunluğu sağlayıp emeklilik paketine destek vermesini bekliyor. Hedef, paketin mutlaka aralık ayında Federal Meclis’e getirilmesi.

Bu noktada sosyal demokratlar, koalisyonda ‘annelere ek emeklilik’ (Mütterrente) için bastıran CSU Genel Başkanı Markus Söder’e de bakıyor. 1992 öncesi doğan çocuklar için yaklaşık 20 avro ek emekli maaşı öngören bu düzenlemenin hayata geçebilmesi için emeklilik sigortası kurumunun iki yıla ihtiyacı olduğu, bu nedenle CSU’nun da paketin bu yıl içinde kabul edilmesinde çıkarı bulunduğu değerlendirmesi yapılıyor.

SPD, paketin yalnızca bir bütün olarak oylanmasında ısrarcı. Yani CDU/CSU, SPD’nin 2031’e kadar geçerli emeklilik garantisini bloke ederse, karşılığında ne Mütterrente genişlemesi ne de çalışan emekliler için 2 bin avroya kadar vergi muafiyeti içeren ‘Aktivrente’ düzenlemesi yürürlüğe girecek.

SPD’li üst düzey bir isim durumu şöyle özetliyor: 

Emeklilikteki bu düğümü Birlik partileri çözmek zorunda. Çözemezlerse, bu koalisyondaki işbirliği açısından çok ağır sonuçlar doğurur.

Emeklilik tartışması gençler arası bilek güreşine dönüştü

Emeklilik paketi etrafındaki kavga, şimdi de genç milletvekiller arasında bir bilek güreşine dönüşmüş durumda. CDU/CSU Meclis Grubu içindeki 18 kişilik Genç Grup, pakete itiraz ederken, SPD’nin genç vekilleri karşı atağa geçti.

SPD Meclis Grubu’ndaki gençlerden oluşan ekip, yaklaşık 30 milletvekilinden oluşuyor ve böylece muhafazakâr meslektaşlarından daha büyük bir blok oluşturuyor. ARD’nin ulaştığı ortak metinde SPD’li gençler, emeklilik tartışmasını ‘gençlere karşı yaşlılar’ gibi göstermeyi reddettiklerini vurguluyor.

Metinde, “Bu konu gençlere karşı yaşlılar değil, yoksulla zenginin adaletiyle ilgili” deniliyor. Genç sosyal demokratlar, paketin yaşlılık yoksulluğunu önlemek için ‘acilen gerekli’ olduğunu savunuyor.

SPD’lilerin altını çizdiği bir başka nokta da, Almanya’da nüfusun yarısından fazlasının yalnızca yasal emeklilik sigortasından aldığı maaşla geçinmesi. “Burada kesinti yapanlar, bir ömür çalışmış insanları boşluğa bırakır” ifadesi metinde öne çıkıyor.

‘Nesiller arası adalet’ tartışması

SPD’li gençler, CDU/CSU Genç Grubu’nun ‘nesiller arası adalet’ söylemini de sert bir dille eleştiriyor. Onlara göre bu, gerçekte bir etiket aldatmacası.

Muhafazakâr modelin, genç kuşaklara yalnızca önümüzdeki birkaç yıl için emeklilik seviyesini finanse etme yükü getirdiği; buna karşılık, bugün prim ödeyen gençlerin ileride emekli olduklarında benzer bir güvenceden yararlanamayacağı savunuluyor.

Metinde, “Biz gençler olarak sisteme para koyuyorsak, ileride karşılığını da görmek istiyoruz” denilerek, bugünkü garantinin aynı zamanda gelecek kuşaklar için de bağlayıcı olması gerektiği vurgulanıyor.

Gözler yeni emeklilik komisyonunda

Genç SPD’liler, yasa tasarısının ötesindeki tüm yapısal soruların yakında çalışmaya başlayacak emeklilik komisyonunda ele alınmasını istiyor. Bu komisyonda serbest çalışanların, memurların ve milletvekillerinin de yasal emeklilik sistemine dâhil edilmesi gibi başlıkların masaya yatırılması talep ediliyor.

Komisyon sonuç verene kadar, emeklilik seviyesinin önce ‘istikrarlı tutulması’ gerektiği savunuluyor. SPD’li gençler, bu süre içinde paketin temel unsurlarına dokunulmamasında ısrarcı.

Bas: Koalisyonu tehlikeye atan Birlik partileri

Sosyal İşler Bakanı Bärbel Bas, emeklilik kavgasında artık savunmadan çok saldırı pozisyonunda. Pazartesi akşamı partisinin kanallarında yayımlanan bir videoda, emeklilik reformuna bağlı kalacaklarını ve paketin aralık ayında Meclis’ten geçirilmesi gerektiğini vurguladı.

Salı günü Süddeutsche Zeitung’un etkinliğinde kendisine, “Koalisyonu tehlikeye atan siz misiniz?” sorusu yöneltildi. Bas, “Şu anda koalisyonu tehlikeye atan taraf, Birlik partileri” yanıtını verdi.

CDU/CSU içindeki Genç Grup’un yarattığı krizi “abartılı bir hayalet kavgası” olarak nitelendiren Bas, “Bu tartışmayı koalisyon meselesi hâline getirirlerse, işler gerçekten çok huzursuz olur” uyarısında bulundu.