Bundesbank’ın üç aşamalı borç freni planı

Bundesbank Başkanı Joachim Nagel, borç freni komisyonuna çok aşamalı bir reform planı sundu. Mevcut düzenin 2029’a kadar geçerli kalması, 2030–2035 arasında kademeli geçiş ve 2036’dan sonra yeni bir kurala geçilmesi öneriliyor.

Savunma ve yatırım istisnaları 2029’a kadar

Plan, baharda eski Bundestag’ın kabul ettiği savunma harcamalarına alan istisnası ile altyapı ve iklim için oluşturulan özel fonun 2029’a kadar devamını öngörüyor. Böylece savunma, iklim ve altyapı yatırımları için yüksek kamu harcaması mümkün olacak.

2030–2035 arası kademeli sıkılaşma

Geçiş döneminde yeni borçlanma her yıl azaltılacak. 2029’dan sonra göreve gelmesi beklenen yeni federal hükûmet, savunma giderlerini daha büyük ölçüde yeni kredi olmaksızın karşılamak zorunda kalacak; ek silahlanma için başka kalemlerde tasarruf gerekecek.

2036’dan sonra yeni borç tavanı

Öneriye göre 2036’dan itibaren, altyapı ve iklim fonunun yerini alacak şekilde yeni bir borç kuralı yürürlüğe girecek. Federal bütçeye, GSYİH’nin yüzde 0,8’i kadar sabit bir kredi alanı tanınacak; bu alan özellikle yol ve demiryolu gibi “malî yatırımlar” için kullanılacak.

Borç oranına bağlı değişken pay

Buna ek olarak değişken bir pay öngörülüyor. Kamu borç oranı GSYİH’nin yüzde 60’ının altındaysa, Bund ve eyaletler için mevcut yüzde 0,35’lik kredi alanı korunacak. Oran yüzde 60’ı aşarsa alan yüzde 0,1’e inecek. Hükûmet, 2029 borç oranını yaklaşık yüzde 80 olarak planlıyor.

Komisyonda karışık tepki

Komisyonun eş başkanı, eski Aşağı Saksonya Başbakanı Stephan Weil (SPD), öneriyi “kamu maliyesini istikrarda tutarken gerekli yatırımları güvenceye almayı amaçlayan, iyi düşünülmüş bir adım” diye niteledi. Ancak bazı üyeler, bu kadar karmaşık kuralların Anayasa’ya nasıl yazılacağına ve öngörülen tasarruflarla yatırımların nasıl sürdürüleceğine dair kuşkularını dile getirdi.

Siyasî aritmetik zor

Borç freninde reform için Bundestag ve Bundesrat’ta üçte iki çoğunluk gerekiyor. Birlik (CDU/CSU) ve SPD, AfD’ye muhtaç olmamak için Yeşiller ve Sol Parti’den de destek almak zorunda.

Sol Parti’den sert eleştiri

Sol Parti Eş Genel Başkanı Ines Schwerdtner, borç frenini ‘zaten bir yatırım katili’ olarak niteleyip Bundesbank planının tabloyu daha da kötüleştireceğini söyledi: Kısıtlayıcı yaklaşımın sosyal devleti vuracağını belirtti ve çözümün borç freninin kaldırılması olduğunu savundu.

Şimdilik ortada yalnızca Bundesbank’ın bir önerisi var. Ancak hem anayasal engeller hem de gerekli geniş mutabakat nedeniyle bu ölçekte bir reformun yakın zamanda çoğunluk bulması pek olası görünmüyor.