Avrupa otomotivinde “Çin bağımlılığı” alarmı

Avrupalı üreticiler, Çin’e bağımlılığı yeniden hatırlatan iki gelişmeyle karşı karşıya:

    • Nexperia krizi: Hollanda, 2019’dan beri Çinli Wingtech’in çoğunluk hissesine sahip olduğu Nexperia’nın kontrolünü devraldı. Şirket, Lahey–Pekin anlaşmazlığının tedariki sekteye uğratabileceği uyarısını yaptı.

    • Kritik hammaddeler: Pekin’in açıkladığı eylül verileri, bazı stratejik ihracatlarda ağustosa göre yüzde 31 düşüşe işaret etti. Nadir toprak elementlerindeki sıkışma, özellikle elektrik motoru mıknatısları için risk.

Büyük tablo: İçten yanmalı başarı, yeni çağın açığı

Avrupa’nın yerli rekabet gücü içten yanmalı motora dayanıyordu. Elektrikli çağda mıknatıs–çip–batarya üçlüsünün tedariki ise ağırlıkla dışarıda. Almanya için sonuç, üretim bandını aşarak refah başlığına uzanıyor. St. Gallen Üniversitesi’nden Andreas Herrmann, sektörün “yeni rekabet unsurlarını geliştirmek için zamana ihtiyacı” olduğuna dikkat çekiyor.

Çip zinciri: Çeşitlendirme yetmiyor

Pandemi dönemindeki kıtlık sonrası Avrupa kaynak çeşitlendirme sözü verdi; TSMC’nin 2027 Dresden yatırımı bunun sembolü. Ancak modern bir araçta binlerce yarı iletken var ve Nexperia örneğinde görüldüğü gibi tek bir bileşen bile üretimi durdurabiliyor. ACEA, adımlar atılsa da “kıtlık riskinin sıfırlanamayacağını” vurguluyor.

Nadir topraklarda lisans dönemi

MERICS’e göre AB’nin nadir toprak ithalatının yüzde 90’ı Çin’den geliyor. Pekin’in yeni lisanslama rejimi, AB’ye akışı daha da yavaşlatabilir. İlk yavaşlama, ABD ile gümrük gerilimlerine verilen misillemede görülmüştü.

Batarya cephesi: Ölçek sınavı

CLEPA’ya göre batarya, elektrikli araç değer zincirinin yaklaşık yüzde 30’u.

    • Ters rüzgâr: Northvolt’un 2024’te iflası sarsıcı oldu.

    • Yeni oyuncular: VW’nin PowerCo’su ve Renault liderliğindeki Verkor öne çıkıyor; ancak pazar yavaşlarken ölçek ekonomisine ulaşma sorusu açık. Porsche, kârlılık gerekçesiyle batarya üretimi hedeflerinden geri adım attı.

    • Teknoloji kısıtları: Çin, ileri batarya teknolojilerinde ihracat ve bilgi paylaşımına yeni sınırlamalar getirdi.

İstihdam ve yerel etkiler

VDA, 2024’te sektörde 773 bin istihdam tahmin ediyor. 2024 yazı–2025 yazı arasında 51.500 iş kaybı yaşandı. Ingolstadt, Audi kaynaklı zayıf kurumlar vergisiyle 80 milyon avroa varan bütçe açığını kapatma çabasında. Tedarikçiler, “adım atılmazsa 2030’a dek araç başına yaratılan değerin yüzde 23’ünün AB dışına kayabileceğini” öngörüyor.

Çıkış yolu: Çok ayaklı strateji

    • Yerelleşme–çeşitlendirme: Salzgitter (VW) ve Dunkirk (Verkor) gibi gigafactory projeleri hızlanmalı.

    • Malzeme bağımlılığını azaltma: Geri dönüşüm ve mıknatıssız (kalıcı mıknatıs gerektirmeyen) motor tasarımları; ZF’nin elektromanyetik çözümü örnek.

    • Ticaret diplomasisi: Lisans ve kota rejimlerine karşı tedarik diplomasisi ve stratejik stok.

    • Talep tarafı: Uygun fiyatlı EV dalgası (VW’nin 25 bin avro bandındaki küçük şehir EV’leri, BMW/Mercedes’in yeni SUV’ları) pazar ivmesini artırabilir.

“Daha güçlü çıkma ihtimali var”

Çinli rakiplerin kapasite fazlası ve iç rekabeti, orta vadede kendi başına risk. Yine de Herrmann’ın iyimserliği dikkat çekiyor: “Otomotiv hayati bir krizden geçiyor; ama sonunda daha güçlü çıkma ihtimali var.”