Yüz binlerce çocuk için kreş yok

Araştırmaya göre, anne babalar üç yaş altı 1,1 milyon çocuk için bakım yeri istiyor. Ancak bunların sadece 800 bini bir kuruma yerleştirilebiliyor. 2023’ten bu yana kreşe giden küçük çocukların sayısı 56 bin azaldı.

Kreş şansı büyük ölçüde yaşanılan yere bağlı. Doğu Almanya’da üç yaş altı çocukların yalnızca yüzde 7,3’ü yer bulamazken, Batı Almanya’da bu oran yüzde 15,6’ya çıkıyor.

En ağır tablo Kuzey Ren-Vestfalya’da (KRV). Sadece bu eyalette 85 bin yer eksik. KRV’de üç yaş altı çocukların yüzde 18’i, yani neredeyse her beşinci çocuk, herhangi bir bakım yerine yerleşemiyor. Bremen (yüzde 18,9), Rheinland-Pfalz (yüzde 18,7) ve Saarland (yüzde 18,5) da en sorunlu eyaletler arasında.

Berlin ise son yıllarda bir miktar toparlandı. Beş yılda açık küçüldü ve şu anda üç yaş altı çocukların yüzde 10,6’sı yer bulamıyor.

Eyaletlere göre kreş açığı

Araştırmada eyaletlere göre üç yaş altı çocuklar arasında yer bulamayanların oranı şöyle:

- Baden-Württemberg: yüzde 13,6

- Bavyera: yüzde 12,8

- Berlin: yüzde 10,6

- Brandenburg: yüzde 6,1

- Bremen: yüzde 18,9

- Hamburg: yüzde 8,9

- Hessen: yüzde 16,8

- Mecklenburg-Vorpommern: yüzde 4

- Aşağı Saksonya: yüzde 16,3

- KRV: yüzde 18

- Rheinland-Pfalz: yüzde 18,7

- Saarland: yüzde 18,5

- Saksonya: yüzde 6,3

- Saksonya-Anhalt: yüzde 4,3

- Schleswig-Holstein: yüzde 13,4

- Thüringen: yüzde 8,2

Doğu’da çocuk sayısı düşüyor, yine de açık var

IW’nin bulgularına göre, doğu eyaletlerinde üç yaş altı çocukların sayısı 2019’dan bu yana ‘adeta çökmüş’ durumda. Bu yaş grubunda yaklaşık yüzde 20’lik bir azalma var. Bu da toplam talebi kısmen düşürüyor. Yine de hesaplara göre Doğu Almanya’da hâlâ 25 bin kadar kreş kontenjanı eksik.

IW uzmanı Wido Geis-Thöne, mevcut durumda kapasitelerin küçülmesinin ‘kaçınılmaz göründüğünü’ söylüyor. Ancak binaların elden çıkarılmaması, geçici olarak gençlik merkezleri veya dernek mekânları olarak kullanılıp ileride yeniden kreşe dönüştürülebilecek durumda tutulması gerektiğini vurguluyor.

Eğitim ekonomisti Geis-Thöne, sadece sayıların değil, kalitenin de sorunlu olduğuna dikkat çekiyor. Özellikle Doğu Almanya’da kreş gruplarının çok kalabalık olduğunu söylüyor ve ekliyor:

Özellikle eğitim seviyesi düşük ailelerden gelen çocuklar için kreş ziyaretleri, sonraki eğitim hayatı açısından belirleyici.

Artış yavaş, batıda ‘acil hızlanma’ çağrısı

IW, geçen yıl da 306 bin kreş yerinin eksik olduğunu hesaplamıştı. O zaman ihtiyaç sahibi çocukların yüzde 13,6’sı yer bulamıyordu. Aradan geçen sürede büyük bir ilerleme kaydedilmediği, kapasite artışının ‘neredeyse durma noktasında olduğu’ belirtiliyor.

Enstitü, özellikle Batı Almanya’da siyasetin hızla harekete geçmesini, çocuk bakım altyapısına ciddi yatırımlar yapılmasını istiyor.