Dikkat: WhatsApp’ta sahte banka tuzağı

Almanya’da çevrim içi yatırım dolandırıcılıkları yeni bir biçim aldı. Kendini banka ya da dijital aracı kurum gibi tanıtan şebekeler, sosyal medyadan topladıkları insanları WhatsApp gruplarına çekiyor.

Süreç genelde Instagram, TikTok ya da Facebook’ta görülen masum bir ilanla başlıyor. Trade Republic benzeri uygulamaların ya da köşedeki Sparkasse’nin logosu kullanılarak, kulağa gerçekçi gelemeyecek kadar yüksek kazanç vadeden yatırım ilanları paylaşılıyor.

Bu ilanları desteklemek için, gerçek haber sitesine benzeyen sahte internet sayfalarında uydurma röportajlar yayınlanıyor. İlanlara ilgi gösterenler, ‘özel borsa tüyosu’ verileceği söylenen WhatsApp gruplarına yönlendiriliyor.

Hochtaunus Emniyeti’nden komiser Jenni Illmer, bu gruplarda ‘paranın 10 katına çıkacağı’ gibi vaatlerin sıkça kullanıldığını, son dönemde benzer vakaların belirgin biçimde arttığını söylüyor.

Güven duygusu yaratıp duygusal baskı kuruyorlar

Illmer, bu yöntemin arkasında ‘çok büyük ve iyi organize olmuş bir dolandırıcılık ağı’ bulunduğunu anlatıyor. WhatsApp gruplarında önce masum görünen finans tavsiyeleri, piyasa yorumları ve sözde analizlerle güven ortamı kuruluyor.

Ardından devreye sahte profiller giriyor. Gruptaki hesaplar “Ben şu kadar kazandım”, “Param katlandı” diye yorumlar yazıyor. Oysa bunların çoğu otomatik hesap ya da sahte kimlik. Bu mesajlar, kurbanların kısa sürede zengin olabilecekleri hissine kapılmasına yol açıyor.

ARD dijital uzmanı Jörg Schieb, WhatsApp’ı ‘dolandırıcılar için ideal bir ortam’ diye niteliyor. Schieb, “Burası çok kişisel görünüyor, hızla güven üretiyor ve doğrudan cebimizdeki telefona ulaşıyor. Çoğumuz WhatsApp’ta dolandırılmayı beklemediğimiz için, gardımız daha düşük” diyor.

Schieb’e göre dolandırıcıların artık bankaların ve tasarruf sandıklarının adını kullanması, riski daha da büyütüyor ve insanların ‘köklü kurumlara duyduğu güveni’ çalıyorlar.

250 avroyla başlıyor, binlerce avroya çıkıyor

Dolandırıcılar genelde başlangıç yatırımı olarak yaklaşık 250 avro istiyor. Kurbanlarla sıcak ve samimi bir dilde yazışıyor, kimi zaman birkaç yüz avroluk sembolik bir ‘ilk kârı’ geri gönderiyorlar.

Bu küçük ödeme, “Sistem gerçekten çalışıyor” duygusunu pekiştiriyor. Ardından tempo yükseliyor. Özel mesajlarla ya da telefonla, çok daha yüksek meblağların uygulama tabanlı işlem platformlarına yatırılması isteniyor.

ARD borsa yayınları şefi Markus Gürne, bu tip teklifleri çok net tarif ediyor: 

Ciddî insanlar böyle çalışmaz, bu düpedüz sahtekârlık.

Gürne, kolay yoldan büyük para kazanma vaadinin her zaman cazip görüneceğini ama bu tür yöntemlerin asla, ama asla denenmemesi gerektiğini vurguluyor.

“Tanımadığınız hesaba para göndermeyin” uyarısı

Hessen Tüketici Merkezi’nden finans uzmanı Katharina Lawrence, temel kuralı açık bir cümleyle anlatıyor; “Tanımadığınız bir banka hesabına asla para göndermeyin.” Ona göre bu tür vakalarda para neredeyse her zaman kalıcı olarak kayboluyor.

Komiser Illmer, belli bir aşamadan sonra sahte danışmanla iletişimin kesildiğini, sözde yatırım platformunun bir anda erişilemez hâle geldiğini belirtiyor. Bazı kurbanlardan bu noktada bile vergi ya da işlem ücreti adı altında ek para talep edildiğini, parayı geri almanın ise çoğu zaman neredeyse imkânsız olduğunu söylüyor.

Mağdurların önemli bir bölümü, utanç duygusu nedeniyle hatasını kabul etmekte zorlanıyor ve geç başvuru yapıyor. Polis ve tüketici dernekleri, ne kadar erken bankaya ve emniyete haber verilirse, en azından paranın bir kısmını kurtarma ihtimalinin o kadar arttığını hatırlatıyor.

Basit kontrollerle tuzağı erkenden görmek mümkün

Uzmanlar, yatırım kararı vermeden önce birkaç basit sorunun sorulmasını öneriyor. Şirketin gerçekten var olup olmadığı, resmî adres ve iletişim bilgilerinin doğrulanıp doğrulanamadığı kontrol edilmeli.

İnternet sitesinde tam ve şeffaf bir künye (impressum) bulunup bulunmadığı da önemli bir işaret. Bu tür kontroller, sahte aracı kurumları ve uydurma platformları erken aşamada fark etmeye yardımcı oluyor.

Suçlular yurt dışında, çözüm dijital okuryazarlık

Hochtaunus kriminal polisinin verilerine göre bu ağların arkasındaki isimler çoğu zaman yurt dışında. Failler, Avrupa’nın farklı ülkelerinde ya da Asya’da bulunuyor. Birçok Sparkasse ve finans denetim kurumu BaFin, WhatsApp üzerinden yayılan bu dolandırıcılık dalgasına karşı peş peşe uyarı yayımlıyor.

Schieb, vatandaşların aklında kalması gereken en basit ilkeyi “Bankalar WhatsApp gruplarında borsa tüyosu vermez” sözleriyle ifade ediyor. Şüphe durumunda, kişinin doğrudan kendi bankasını aramasının en güvenli adım olduğunu söylüyor.

Schieb’e göre, gerçek ile sahte arasındaki çizginin bulanıklaştığı bir dönemde en güçlü koruma aracı, toplumun dijital okuryazarlığını artırmak. Aksi hâlde internet, onun ifadesiyle, ‘suçlular için sınırsız bir oyun alanına’ dönüşebilir.