Son kömürlü termik santral bugün kapanıyor

Birleşik Krallık, Sanayi Devrimi’ni başlatan ve uzun yıllar boyunca kömürle elektrik üreten bir ülke olarak, kömür kullanımına resmen son verdi. Son kömürlü termik santrali olan Ratcliffe-on-Soar'ın kapatılmasıyla birlikte, ülkede artık kömürden enerji üretimi yapılmıyor. 2012 yılında elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 40'ı kömürden sağlanırken, bugün bu oran sıfıra indirildi. Bu büyük değişim, yenilenebilir enerjiye verilen destek ve iklim değişikliğiyle mücadelede atılan adımlar sayesinde mümkün oldu.

Amaç 10 yıl sonra elektrik üretimini tamamen karbonsuz hâle getirmek

Birleşik Krallık’ta rüzgar ve güneş enerjisi, ülkenin enerji ihtiyacının giderek artan bir kısmını karşılıyor. Yenilenebilir enerjinin payı 2012'de sadece yüzde 6 iken, bugün yüzde 34 seviyelerine ulaştı. Rüzgar enerjisi, İngiltere'deki 28 milyon hanenin yüzde 92’sinin enerji ihtiyacını karşılayacak kapasitede. Bu geçiş, aynı zamanda doğal gazın elektrik üretimindeki payını da düşürdü. Hükûmet, 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji kaynaklarını daha da genişleterek, kara rüzgarı enerjisini iki katına, güneş enerjisini üç katına ve açık deniz rüzgarı enerjisini dört katına çıkarmayı hedefliyor. Amaç, on yılın sonuna kadar elektrik üretimini tamamen karbonsuz hâle getirmek.

Kömürden çıkışını ilân eden ilk ülke

Birleşik Krallık, kömürden çıkışını ilân eden ilk ülke olarak dünya çapında bir örnek teşkil etti. Bu adım, 2015 yılında atıldı ve küresel iklim hareketinde önemli bir etki yarattı. O zamandan bu yana 22 Avrupa ülkesi de kömürden çıkış planlarını açıkladı. Belçika, İsveç, Avusturya ve Portekiz gibi ülkeler, kömür kullanımını sonlandıranlar arasında yer alıyor. Birleşik Krallık’ın bu süreci başarıyla tamamlaması, dünya genelinde benzer adımlar atılması için teşvik edici bir rol oynadı.

"Türkiye'nin yenilenebilir enerji potansiyeli çok daha yüksek"

Greenpeace ve diğer çevreci kuruluşlar, Birleşik Krallık’ın kömürden çıkışını Türkiye gibi kömüre bağımlı ülkeler için de bir ilham kaynağı olarak değerlendiriyor. Fosil Yakıtların Ötesi (Beyond Fossil Fuels) Kampanyacısı Duygu Kutluay, Birleşik Krallık’ın yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yaparak enerji güvenliğini sağladığını ve Türkiye’nin de bu modeli izleyerek kömürlü termik santrallerden çıkış yapması gerektiğini belirtti. Kutluay, Türkiye’nin yenilenebilir enerji potansiyelinin Birleşik Krallık’tan çok daha fazla olduğunu vurgulayarak, enerji dönüşümünün halkın yararına olacağına dikkat çekti. Ayrıca, kömürden çıkış stratejilerinin bugün planlanması gerektiğini, böylece 2030 yılına kadar elektrik üretiminde kömürün tamamen ortadan kalkabileceğini ifade etti.

Uluslararası iş birliği çağrısı

Kömür Sonrası Enerji İttifakı (Powering Past Coal Alliance) da Birleşik Krallık’ın bu süreçte öncülük ettiğini belirterek, diğer ülkelerin de aynı yolu izlemeleri gerektiğini vurguladı. İttifakın sekreteri Julia Skorupska, kömürden çıkışın mümkün olduğunu ve bunun hızla gerçekleştirilebileceğini kanıtladıklarını söyledi. Kömürden çıkmayı taahhüt eden ülkelerin sayısının giderek arttığını belirten Skorupska, temiz enerji geçişinin faydalarından tüm ülkelerin yararlanabileceğini söyledi. Ayrıca, uluslararası iş birliğiyle ülkelerin bu geçişi daha kolay yapabileceğini ifade etti.

"Tarihi bir adım"

E3G'nin Coal to Clean Program Lideri Pieter de Pous ise Birleşik Krallık’ın kömürle başlayan elektrik üretimini durdurarak tarihi bir adım attığını söyledi. De Pous, Birleşik Krallık’ın bu başarısının Avrupa'daki diğer ülkeler için de teşvik edici olduğunu belirtti. Yenilenebilir enerjiye yönelik teşviklerin ve kömürden çıkışa yönelik yaptırımların, Avrupa genelinde fosil yakıtları yenilenebilir enerjiyle değiştirme sürecini hızlandırdığını ifade etti. De Pous, AB liderlerinin Birleşik Krallık'ın Küresel Temiz Enerji İttifakı'na katılarak yenilenebilir enerjiyi üç katına çıkarma ve fosil yakıtlardan uzaklaşma hedeflerine katkı sunmaları gerektiğini dile getirdi.