Cezaevinde peş peşe yanlış tahliyeler

Güney Londra’daki HMP Wandsworth’da günler içinde iki mahkûm yanlışlıkla salıverildi. Olaylar, 2023 ve 2024 denetim raporlarındaki uyarılarla örtüştü.

Denetimlerin bulguları

Baş müfettiş Charlie Taylor, geçen yıl “güvenilir yoklama” dahi tutulamadığını, personelin gün içinde mahkûmların nerede olduğunu kesin söyleyemediğini yazdı. Daniel Khalife’nin servis kamyonunun altına saklanarak kaçışından sonra bile bu alana yeterince odaklanılmamasını “akıl almaz” buldu.

Kapasite ve koşullar

Wandsworth’un resmî kapasitesi 963. Buna karşın cezaevi çoğu zaman 1.500 civarında kişi barındırıyor. Hücreler dar ve kirli; mahkûmlar bazen günde 22 saat kilit altında kalıyor. Bağımsız izleme kurulu, mahkûmların yalnızca yüzde 15’inin hükümlü olduğunu, geri kalanının tutuklu, hüküm bekleyen, iade ya da göçmenlik dosyası olduğunu bildirdi.

Personel ve yönetim açığı

Yaklaşık 85 görevliyle (çoğu zaman daha az) çalışan kurumda, hastalık ve eğitim nedeniyle personelin üçte biri sık sık sahada değil. Genç personelde yıllık ayrılma oranı yüksek. Taylor’a göre sorun “ihmal” değil; “rolünü bilmeyen, yönlendirme ve eğitimden yoksun personel”.

Güvenlik açıkları ve şiddet verileri

Khalife vakasının ardından 2023 Eylül’de tespit edilen 81 güvenlik açığı, 2024 Mayıs’ta dörde indi; biri “kritik” kaldı. Yine de tablo ağır: Son bir yılda 700’ü aşkın kendine zarar verme olayı, dört ölüm ve 700’den fazla saldırı kayda geçti. Rakamlar kademeli iyileşse de yüksek.

“Yanlış tahliye”nin nedeni

Merkezî etken, “eskimiş veya arızalı BT sistemleri”. Tahliye ve nakil lojistiğinin büyük bölümü hâlâ elle yürütülüyor. Cezaevi Memurları Sendikası Başkanı Mark Fairhurst, vakaların “bürokratik hatalar” gibi göründüğünü, personel baskısı ve çağdışı idari sistemler konusunda defalarca uyardıklarını söyledi.

Son durum ve arayış

Yanlış tahliye edilenlerden Cezayirli cinsel suçlu Brahim Kaddour-Cherif hâlâ firarda. Dolandırıcılıktan hükümlü Billy Smith perşembe günü yeniden cezaevine döndü. Adalet yetkilileri kurumu “işlevsiz” değil, “imkânsıza yakın koşullarda iyileştirmeye çalışanların yönettiği” bir yapı olarak tanımlıyor. Ancak aşırı kalabalık, personel açığı ve kırılgan güvenlik kültürü acil çözüm bekliyor.