Yabancı araştırmacıların başvuruları reddedildi

Hollanda’daki üniversiteler, son yıllarda yüzlerce yabancı araştırmacı başvurusunu ve uluslararası iş birliği teklifini güvenlik riski taşıdığı gerekçesiyle geri çevirdi. NOS’un haberine göre, en çok başvuru alan 10 üniversite, bu kararları özel güvenlik ekiplerinin danışmanlığıyla alıyor.

Amaç: hassas bilgilerin korunması

Yetkililer, kritik teknolojilerin riskli ülkelere aktarılmasını önlemek istiyor. Çin, Rusya ve İran gibi ülkelerle yapılacak akademik iş birlikleri, özellikle insan hakları ihlali ve askerî amaçlı teknoloji aktarımı riski nedeniyle sıkı biçimde denetleniyor.

2022 yılında, Terörle Mücadele ve Güvenlik Ulusal Koordinatörlüğü’nün (NCTV) uyarısıyla güvenlik önlemleri daha da sıkılaştırıldı. NCTV, Çin’in üniversitelere yönelik dijital saldırılarla gelişmiş teknoloji bilgilerini elde etmeye çalıştığına dikkat çekmişti.

Başvurular titizlikle inceleniyor

Hollanda’nın en büyük teknik üniversitesi TU Delft, her yıl yaklaşık 700 başvuruyu güvenlik açısından değerlendiriyor. Bu başvuruların yaklaşık yüzde 15’i kabul edilmiyor. Eindhoven Teknik Üniversitesi’nde ise bu oran yüzde 30’a kadar çıkıyor.

Bazı başvurular ise ek koşullarla kabul edilebiliyor. Örneğin, riskli bir ülkeye gidecek araştırmacının cihazlarındaki hassas verileri silmesi istenebiliyor.

Yeni yasa yolda

Üniversiteler, şu anda yalnızca sınırlı bilgiyle değerlendirme yapabiliyor. Başvuru sahibinin verdiği bilgiler, araştırma konusunun hassasiyeti, uluslararası yaptırım kapsamına girip girmediği ve çalışmanın insan hakları ya da askerî kullanımla bağlantısı olup olmadığı gibi unsurlar dikkate alınıyor. Ancak doğrudan güvenlik taraması yapma yetkileri bulunmuyor.

Eğitim Bakanlığı bu durumu değiştirmek için bir yasa tasarısı hazırlıyor. Yeni düzenlemeye göre, sabıka kayıtlarını düzenleyen Justis kurumu, yabancı araştırmacılar için güvenlik taraması yapacak. Eğitim Bakanı Eppo Bruins, bu taramaların bağlayıcı olmasını istiyor. Justis’ten onay alamayan araştırmacıların Hollanda’da görev alması mümkün olmayacak.