Toplu sözleşme sistemi eriyor: Patronlardan acil reform çağrısı

Hollanda’nın en büyük işveren örgütlerinden AWVN, toplu iş sözleşmesi (CAO) sisteminin sürdürülebilirliğini kaybetmeye başladığı uyarısında bulundu. Yeni yayımladıkları pozisyon belgesine göre, özellikle teknoloji, güvenlik ve teslimat gibi hızla büyüyen sektörlerde CAO sistemine olan destek büyük ölçüde zayıfladı. AWVN Geçici Direktörü Guido van Woerkom, Financieele Dagblad gazetesine verdiği demeçte, “CAO’suz bir ortamda herkes kendi başının çaresine bakmak zorunda kalır” diyerek uyarıda bulundu.

Kapsama oranı düşüyor, AB eylem planı bekliyor

Geleneksel olarak Hollanda’daki çalışanların yaklaşık yüzde 80’i bir CAO kapsamındaydı. Ancak bu oran artık yüzde 70’in biraz üzerinde seyrediyor ve düşüş eğilimi sürüyor. Avrupa Birliği ise, bu oranın yüzde 80’in altına düştüğü ülkelerden etkin bir eylem planı sunmalarını talep ediyor. Hollanda Sosyal İşler Bakanı Eddy van Hijum’un da bu yaz Meclis’e konuyla ilgili bir öneri mektubu sunması bekleniyor.

Yeni nesil sektörler dışarıda kalıyor

AWVN’ye göre, ICT, güvenlik ve platform ekonomisine dayalı teslimat hizmetleri gibi sektörlerde CAO’ya dahil olma isteği düşük. Örneğin çevrim içi market zinciri Picnic, süpermarketler için geçerli toplu sözleşmeye katılma zorunluluğuna karşı dava açarak dikkat çekmişti.

Sendika üyeliği düşüyor, temsil krizi büyüyor

2023 yılı sonu itibarıyla çalışanların yalnızca yüzde 15’i bir sendikaya üye. Bu durum, CAO sistemini destekleyecek ve savunacak aktör sayısının azalması anlamına geliyor. AWVN, bu nedenle hem sendikaların hem de işverenlerin daha kapsayıcı modeller geliştirmesi gerektiğini savunuyor. IKEA’daki WIM girişimi ve ABN Amro’daki Our Next Move gibi bağımsız çalışan inisiyatiflerinin de sürece entegre edilmesi öneriliyor.

Van Woerkom: Dibe doğru yarış başlar

AWVN Direktörü Van Woerkom, sistemin alarm verdiğini şu sözlerle ifade etti:

CAO’ların gıcırdadığını hepimiz görüyoruz. Bu sistemi korumak hem işverenlerin hem çalışanların ortak sorumluluğu. Aksi hâlde herkes için dibe doğru bir yarış başlar. Bunu kimse istemez.