Trump’ın Gazze planına dünyadan sert tepki

ABD Başkanı Donald Trump, Gazze’de yaşayan Filistinlilerin kalıcı olarak başka bölgelere yerleştirilmesi ve ABD’nin bu bölgeyi “devralabileceği” yönünde açıklamalarda bulundu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Washington’da düzenlediği basın toplantısında konuşan Trump, Gazze’nin yeniden inşa edilerek “Orta Doğu’nun Rivierası” hâline getirilebileceğini savundu.  

Trump, bölgedeki liderlerden üst düzey destek aldığını iddia etse de açıklamalarına Orta Doğu ve diğer ülkelerden sert tepkiler geldi. İsrail kabine üyeleri ise bu öneriyi memnuniyetle karşıladı.  

Türkiye: Filistinlilerin Gazze’den çıkarılması kabul edilemez

Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Trump’ın açıklamalarına sert tepki göstererek Filistinlilerin Gazze’den zorla çıkarılmasının tartışmaya bile açılamayacağını belirtti. “Filistin meselesi zaten bu yüzden başladı” diyen Fidan, iki devletli çözüm konusunda Trump’ın hiçbir taahhütte bulunmadığını vurguladı.  

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Numan Kurtulmuş da Netanyahu’nun Trump tarafından “kral edasıyla” karşılandığını söyleyerek İsrail Başbakanı’nın Uluslararası Adalet Divanı’ndaki yargılanma sürecini hatırlattı. “Gazze, Filistinlilerindir ve kıyamete kadar Filistin’in bir parçası olmaya devam edecektir” dedi.  

Arap ülkelerinden ortak tepki

Suudi Arabistan, Filistin devleti kurulmadan İsrail ile diplomatik ilişki kurmayacağını açıkladı. Riyad yönetimi, Filistinlilerin topraklarından uzaklaştırılmasına yönelik her türlü girişimi reddettiklerini belirtti.  

Mısır, Ürdün ve Suudi Arabistan’ın da aralarında bulunduğu Arap ülkeleri, Trump’ın Gazze’deki Filistinlileri komşu ülkelere yerleştirme önerisini reddetti. Ortak açıklamada, Filistinlilerin zorla göç ettirilmesinin bölgedeki istikrarı tehdit edeceği vurgulandı.  

Çin ve Avrupa’dan itiraz

Çin Dışişleri Bakanlığı, Filistinlilerin Gazze’den zorla çıkarılmasına karşı olduklarını duyurdu. Pekin yönetimi, savaş sonrası Gazze’nin yönetiminde Filistin halkının söz sahibi olması gerektiğini belirtti.  

Avrupa ülkeleri de plana karşı çıktı. Fransa, Filistin halkının zorla yerinden edilmesini uluslararası hukukun ciddi bir ihlali olarak nitelendirdi. Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ise “Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs gibi Filistinlilere aittir. Filistinliler dahil edilmeden bir çözüm olamaz” dedi.  

Trump’ın planına İsrail’den destek

Trump’ın açıklamaları İsrail hükûmetinde büyük memnuniyet yarattı. Netanyahu, Trump’ın İsrail’e “Beyaz Saray’daki en büyük dost” olduğunu belirtti. İsrail kabinesinin aşırı sağcı üyeleri de planı övgüyle karşıladı. Eski Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir, Trump’la dostluklarının güçleneceğini söyledi. Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ise sosyal medyada Trump’a teşekkür ederek “daha iyi ve daha güzel” günlerin geleceğini belirtti.  

Beyaz Saray: Yerleştirme geçici olacak

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, Trump’ın Filistinlilerin Mısır ve Ürdün’e gönderilmesi önerisinin “geçici” olduğunu savundu. Trump’ın bu konuda kararlı olduğunu belirten Leavitt, Gazze’nin yeniden inşasının öncelikli hedefleri olduğunu ifade etti.  

Ancak, Filistinlilerin Gazze’ye geri dönüp dönemeyecekleri konusunda sorular yanıtsız kaldı. Leavitt, Trump’ın Gazze’ye asker göndermeyi planlamadığını da sözlerine ekledi.  

Filistin yönetimi ve BM’den tepki

Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas, Trump’ın planına sert tepki göstererek Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs’ün Filistin topraklarının ayrılmaz bir parçası olduğunu vurguladı. Filistinlilerin topraklarından vazgeçmeyeceklerini belirten Abbas, Suudi Arabistan’ın Filistin davasına verdiği destekten memnuniyet duyduklarını ifade etti.  

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk ise uluslararası hukukun açık olduğunu belirterek Filistinlilerin zorla yerinden edilmesinin yasak olduğunu hatırlattı.  

Rusya: Tek çözüm iki devletli model

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Orta Doğu’daki krizin ancak iki devletli çözümle son bulabileceğini belirtti. BM kararlarını hatırlatan Peskov, Rusya’nın bu ilkeye bağlı kalacağını vurguladı.  

Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva ise Trump’ın önerisini sert bir dille eleştirdi. “Filistinliler nerede yaşayacak? Bu, akıl almaz bir şey” dedi.  

Trump ne demişti?

Trump, Netanyahu ile düzenlediği basın toplantısında, ABD’nin Gazze’yi devralacağını ve buradaki yıkımı ortadan kaldıracağını söylemişti. İsrail’in güvenliği için Gazze’de yaşayan Filistinlilerin Mısır ve Ürdün’e taşınmasının daha iyi olacağını savunmuştu.  

Ancak Trump’ın önerisi, İsrail içinde destek görse de uluslararası toplumda büyük bir tepkiye yol açtı. Pek çok ülke, Filistinlilerin zorla yerinden edilmesini kabul edilemez olarak değerlendirdi.