Yiğit Günal yazdı... Bu Almanlara ne oldu?

Tamam, herkes kıvrak zekâya sahip olacak diye bir şey yok. Ama bu kadar da düz olunmaz ki kardeşim…

Eskiden disiplinleriyle, dakiklikleriyle ve titizlikleriyle nam salmış bir Alman toplumu vardı. Büyüklerimiz, Almanya’nın düzenini, iş ahlakını ve analitik düşünce yapısını hayranlıkla anlatırlardı. Peki, şimdi ne değişti? Almanlar hâlâ aynı disipline mi sahip, yoksa zamanla bir dönüşüm mü yaşadılar?

Bugün sokakta, iş hayatında veya akademik dünyada eski Alman disiplininden eser kalmadığını gözlemleyenler artıyor. İşlerin aksadığı, karar alma süreçlerinin uzadığı, hatta bazen en basit problemlere bile çözüm üretmekte zorlanan bir yapı göze çarpıyor. Siz hiç böyle bir şey deneyimlediniz mi? Muhtemelen çoğunuzun yanıtı evet.  Hele ki Almanya’ya yeni göç etmiş biri iseniz tüm bürokrasi adımlarında bunun kekremsi tadını almışsınızdır…Üstelik bu sadece Almanya’ya özgü bir durum değil, Batı’nın genelinde bir durağanlık, bir analitik düşünememe hâli seziliyor. Bu değişim sadece bireylerin tercihlerinden mi kaynaklanıyor, yoksa toplumsal ve kültürel bir dönüşüm mü yaşanıyor? Yeni gelen nesiller, tüm teknolojik gelişmelere rağmen eskiyi aratıyor gibi görünüyor.

Türkiye’de de durum farklı değil aslında. Eskiden, bir köyde hiç eğitim almamış ebeveynlerin çocuklarını düşünün. Arkadaşlarıyla birlikte kilometrelerce yol gidip gölden balık tutar, ateş yakar, yemeğini pişirir, biraz oyun oynar ve akşam eve dönerlerdi. Sonra bir bakmışsın, o çocuk çok başarılı bir iş adamı ya da akademisyen olmuş. O şartlara rağmen. Peki, bugün? Günümüz çocuklarını bırakın doğada hayatta kalmayı, marketten balık almaya bile göndersek zorlanırlar. Biraz büyüdüklerinde de eski neslin başarılarına ulaşmaları çok daha zor olacak gibi görünüyor. Yeni neslin bu kadar konfor bağımlısı olması beni oldukça endişelendiriyor açıkçası.

Almanya’ya geri dönelim. Eskiden inovasyonun ve mükemmeliyetçiliğin öncüsü olan bu ülke, nasıl oldu da düşünsel tembelliğe kapıldı? Yedikleri yemekten mi, içtikleri sudan mı, yoksa eğitim sistemlerindeki değişimden mi kaynaklanıyor? Sorunları çözmek yerine prosedürlere sığınmayı daha fazla tercih ediyorlar gibi görünüyorlar. Ancak dijital çağın etkisini tam anlamıyla göstermediğini düşünerek, bu sebebi şimdilik bir kenara bırakalım. Her sabah posta kutusunu açmak zorunda olan biri için bu, çok da yerinde bir iddia olmaz.

Ama şu bir gerçek ki: Özgünlük ve derinlik gerektiren konular yerine, daha yüzeysel ve mekanik bir bakış açısıyla olaylara yaklaşıyorlar. Bu da onları sadece günü kurtarmaya odaklanmış bir toplum hâline getiriyor.Bu durumun yalnızca Almanya’ya özgü olmadığını da gözlemliyoruz. Avrupa’nın birçok yerinde benzer bir düşünsel yavaşlama var. Bir zamanlar bilim, sanat ve felsefenin beşiği olan Batı, artık sadece günü kurtarmaya odaklanmış gibi. Peki, bu bir duraklama mı, yoksa kalıcı bir zihinsel dönüşüm mü? Bunu zaman gösterecek.

Ancak unutulmaması gereken bir şey var: Düşünce tembelliği, bir toplumu geriye götüren en büyük etkenlerden biridir. Düzen, disiplin ve analitik düşünce kaybolursa, o toplum ilerleme yerine duraklamaya, hatta gerilemeye başlar. Bugün Batı’nın içinde bulunduğu bu durumu iyi gözlemleyip, kendi toplumlarımız adına dersler çıkarmak belki de en büyük sorumluluğumuzdur.

Stephan Hawking’in bir sözü ile bitirelim : "Zekânın ölçüsü, değişime ne kadar hızlı uyum sağladığınızdır.”