Dr. İlayda Velibeyoğlu yazdı... Beslenme takıntısı insanı öldürür mü?

-DR. İLAYDA VELİBEYOĞLU-

Geçtiğimiz günlerde dünya, vegan bir sosyal medya fenomenin yıllardır yapmakta olduğu katı diyet sebebiyle yaşamını yitirdiği haberleriyle çalkalandı. Yıllardır sadece meyve tüketen bu fenomenin annesi sık sık hastalandığını ve son dönemlerde artık vücudunun enfeksiyonlarla savaşamayacak seviyeye gelmiş olduğunu açıkladı. Ünlü fenomen bu işe yıllarını vermiş ve tutkuyla bağlanmış bir vegan beslenme savunucusuydu. Ne yazık ki sonunu getiren de kendine iyi geldiğini düşündüğü bu inanışı oldu. Peki bir insan beslenmesini nasıl böyle kör bir takıntı haline getirebilir? Bunu tetikleyen, altta yatan sebepler neler olabilir? Sosyal medyanın buna etkisi nedir? Popüler diyetler neden bu kadar gündemde? Vegan beslenme sanıldığı kadar yararlı mı ve dahası gerçekten herkes için uygun mu?

Sosyal medya günümüzde bir güzellik algısı yaratmış durumda. Instagram vb. platformlarda bize yansıtılan fotoğraf ve videolar sayesinde herkesin tek tip olmaya başladığını yakın çevrenizde veya sokağa çıktığınız anda dahi gözlemliyorsunuzdur. Aynı kombinler, aynı müzikler, aynı yüz ve ifadeler, yapılı vücutlar… Konumuzla alakalı olarak zayıflığın da bu güzellik algısı içinde çok büyük bir yer edindiğini görüyoruz. Aşırı zayıflığın güzel olduğu algısı yaratıldı maalesef. Vücutta gram yağ olmayacak, büyük göğüsler, incecik bel, şekilli kalçalar, ince-uzun bacaklar olacak. Bu vücut oranlarına sahip biri toplum tarafından güzel olarak görülüyor ya da en azından kendini bu algıya kaptırmış kişiler böyle sanıyorlar. Tarif ettiğimiz formlara ulaşmak için de her türlü yol deneniyor. Bazıları kısa ama zahmetli; ameliyat gibi yollara başvururken, bazıları sporu hayatına sokmaya başladı; spor salonları üyelikleri arttı, spor ve motivasyon videolarını oldukça fazla görür olduk.  Ki sporun bu sayede popülerleşmesini pozitif etkileri arasında buluyorum. Bazıları da tamamen beslenme şeklini değiştirmeyi deneyerek hayalindeki forma ulaşmayı hedefler oldu. Ve bu sayede de birçok yeni diyet ismi duymaya başladık.

Sıkça karşılaştıklarımızdan biri, gündem olan fenomenin de yapmış olduğu vegan beslenme biçimi. Vegan beslenme tamamen bitkisel temelli bir beslenme şeklidir ve veganlar hayvansal kaynaklı olan hiçbir ürünü (et, tavuk, balık, süt ve süt ürünleri, yumurta) yemezler. Bu kişiler vücuda gerekli birçok protein, vitamin ve mineralin alımında sorun yaşarlar. Proteinler, vücudun temel fonksiyonlarının düzenlenmesinde büyük öneme sahiptir ve bu yüzden uzun süre vegan beslenenlerde protein yetersizliğine bağlı olarak yorgunluk, halsizlik, anemi, hastalıklara karşı dirençte düşüş, doku yenilenmesi ve onarımında yavaşlama gibi çeşitli tıbbi belirtiler görülebilir. B12 de hayvansal gıdalardan yüksek miktarda alınabilen bir vitamindir ve eksikliğinde kansızlık, sinir sisteminde sorunlar gözlenebilir. Vegan kişilerin B12 vitaminini sürekli olarak dışardan, yapay yollarla takviye olarak almaları gerekebilir. Aynı şekilde kemik gelişimi ve sağlığı için önem taşıyan kalsiyum süt ve ürünlerinde yüksek miktarda bulunur. Vegan beslenen kişilerde dikkat edilmediği sürece kalsiyum düşüklüğü gözlenebilir. Bu tarz katı beslenme biçimlerinin kesinlikle bir uzman gözetiminde yapılması gerekir. Çünkü her metabolizma farklıdır ve kişinin ihtiyaç duyduğu, kendisine iyi gelen beslenme şekli değişkenlik gösterir. 

Aslında burda olay tek yönlü kalmak ve yapılan işi takıntı haline getirmek. Çeşitlilik çok büyük bir öneme sahip. Her şeyden çeşit çeşit ama dozunda yiyebilmeyi bir yaşam standardı haline getirmeliyiz. Bakınız topraklarımızdan çıkan Akdeniz tipi beslenme zeytinyağlı, sebzeli, etli, yani aslında bol renkli bir diyet sunar, mutfağı çok çeşitlidir ve tek bir alanda sınırlamaz. Aynı zamanda birçok hastalığın önlenmesinde ve tedavisinde de önemi kanıtlanmıştır. Örneğin kolon kanseri riskini azalttığı bilinen önemli faktörlerden biri, Akdeniz tipi beslenme biçimidir. 

Vegan beslenen fenomende de gördüğümüz sadece tek çeşitle beslenmesi ve bunun kendine iyi geldiğine inandırması. Beslenme hem bedensel hem de ruhsal sağlığımızı etkileyen en temel alışkanlıklarımızdan biri. Bu yüzden kendi vücudumuzu iyi tanımalı, popüler akımlara bilinçsizce ayak uydurmamalı ve bize iyi gelen şeyin ne olduğunu bilmeliyiz.