SPD’de kriz derinleşiyor: Sol kanadın baskısı, Berlin’de istifa zinciri

Almanya Sosyal Demokrat Partisi SPD, hem genel merkezde hem de eyaletlerde zor günlerden geçiyor. Partinin sol kanadı ve gençlik örgütü, birçok yerde mevcut yönetime karşı çıkıyor. Parti içi kavga, özellikle Berlin’de iyice görünür hâle geldi.

Berlin’de seçim yılına girerken yönetim dağıldı

Başkentteki kriz, seçimlere yaklaşık altı ay kala patladı. Berlin SPD’nin iki eş başkanı, baskılar ve zayıf parti desteği nedeniyle görevinden ayrılma kararı aldı.

Neukölln Belediye Başkanı Martin Hikel ve Berlin Eyalet Eş Başkanı Nicola Böcker-Giannini ay sonunda istifa edecek. İkisi de parti içinde daha ‘pragmatik’ ve seçmene yakın isimler olarak biliniyordu.

Hikel, Neukölln’de suç şebekeleri ve klan yapılarıyla sert mücadele yürüttü. Bazı yetkililer, ilçede İslamcı yapılar ve başka radikal grupların etkili olduğunu söylüyordu. Ancak SPD’nin sol kanadı ve gençlik kolları, Hikel’i açıkça hedef aldı.

Hikel, klanlarla mücadelede ‘fazla sert’ ve ‘medyada çok ön planda olmakla’ eleştirildi. Ayrıca ‘Müslüman karşıtı ırkçılık’ ifadesini kullanmak istememesi de sol kanatta tepkiye yol açtı.

Son adaylık oylamasında Hikel, bir sonraki dönem için belediye başkanlığına yalnızca yüzde 68 destek alabildi. Bu sonucu açık bir uyarı olarak gördü ve adaylıktan çekildi ve “Seçim kampanyası için gereken birlik ve destek bu değil” mesajını verdi.

Böcker-Giannini de benzer bir tabloyla karşılaştı. Berlin’in Reinickendorf bölgesinde, eyalet parlamentosu listesine girmek istedi. Delegeler ona yalnızca yüzde 25 oy verdi. O da fiilen devre dışı kalmış oldu.

Bu gelişmeler, Berlin SPD’nin seçim yılına hem zayıf hem de dağınık girdiğini gösteriyor.

Sol kanat baskısı: Klingbeil var ama gücü sınırlı

Parti içi kriz, federal siyaseti de etkiliyor. SPD’nin sol kanadı, CDU/CSU ile işbirliğinden hoşnut değil. Sol çevreler, Sol Parti, BSW ve özellikle Yeşillerle daha sıkı ittifak istiyor.

SPD Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Lars Klingbeil, bu dengeyi korumakta zorlanıyor. Yeniden parti başkanı seçildi ama yalnızca yüzde 65 oy alabildi. Delegeler, yanına sol kanattan gelen Bärbel Bas’ı da eş lider olarak seçti.

Bu tablo, Klingbeil’in resmî olarak güçlü görünmesine rağmen, parti içinde hareket alanının dar olduğunu gösteriyor. CDU içinden bazı isimler, emeklilik reformu gibi başlıklarda Klingbeil’le uzlaşmanın teorik olarak mümkün olduğunu söylüyor. Ancak SPD’nin sol kanadı, ‘ödün veren taraf gibi görünmek’ istemediği için her uzlaşmayı zorlaştırıyor.

Bärbel Bas için de ‘çizgisinde gri alan tanımayan ama partide fiilen söz sahibi olan kişi’ yorumları yapılıyor.

SPD’nin krizi Merz’i de zorluyor

Bu durum, Başbakan Friedrich Merz ve onun liderliğindeki CDU/CSU için de problem. Merz, ne azınlık hükûmetiyle ne de AfD ile iş tutmak istiyor. Bu yüzden SPD ile koalisyona fiilen mecbur. SPD de bu tabloyu biliyor ve pazarlık gücünü sonuna kadar kullanıyor.

CDU yönetiminden bir isim, durumu şöyle özetliyor: 

Tehlike şu: SPD kendi iç krizinde dibe giderken bizi de birlikte aşağı çekebilir.

Eyaletlerde düşüş: Kuzeyden güneye alarm

SPD’nin sorunları sadece Berlin’le sınırlı değil. Ülkenin birçok bölgesinde tablo karanlık:

Schleswig-Holstein’da uzun süredir yön ve liderlik kavgası yaşanıyor. Eyalet başkanı istifa etmek zorunda kaldı.

Mecklenburg-Vorpommern’de Başbakan Manuela Schwesig’in partisi, eylüldeki seçimler öncesi anketlerde büyük oy kaybı yaşıyor. Bir dönem yüzde 40’a yaklaşan SPD, bugün yaklaşık yüzde 20’ler seviyesinde.

Saksonya-Anhalt’te SPD’nin baraj altında kalma riski var. Kamuoyu yoklamalarında yalnızca yaklaşık yüzde 6 görünüyor.

Brandenburg eyaletinin başkenti Potsdam’da SPD, BSW ile birlikte ciddi bir hükûmet krizinin içinde.

Berlin’de SPD, bir sonraki eyalet seçimleri öncesi anketlerde ancak beşinci parti konumunda. Buna bir de son yönetim krizi eklendi.

Rheinland-Pfalz’da, Başbakan Alexander Schweitzer liderliğindeki SPD, iktidarı bir sonraki seçimde CDU’ya bırakma tehlikesiyle karşı karşıya.

Baden-Württemberg’de ise 8 Mart’taki seçimler öncesi SPD’nin çift haneli bir oy oranını koruması bile güç. Şu anda anketlerde yaklaşık yüzde 10’da.

Brüksel ve Berlin’de parti çizgisine karşı hamleler

Avrupa Parlamentosu’nda da SPD içi bölünme hissediliyor. Bazı SPD’li milletvekilleri, Klingbeil’in uyarılarına rağmen, şirketlere ek büro yükü getiren tedarik zinciri yasasının gevşetilmesine karşı oy verdi.

Berlin’de federal düzeyde ise, Göç ve Çeşitlilik adlı çalışma grubunda yer alan bazı SPD’liler, AB’nin ve kendi hükûmetlerinin göç politikasına karşı Yeşillerle birlikte hareket ediyor. Parti içinden gelen yorumlara göre; SPD’nin sol kanadı, yeni hükûmet döneminin sorumluluğunu tam olarak üstlenmiş değil.

Sonuç olarak SPD, hem örgüt içinde hem seçimlerde zayıflayan, yön bulmakta zorlanan bir parti görüntüsü veriyor. Bu zayıflama, sadece SPD’yi değil, Almanya’daki koalisyon dengelerini ve Başbakan Merz’in manevra alanını da doğrudan etkiliyor.