Doğal gaz depoları geçen yılların gerisinde

Rusya’nın 2022 sonunda Almanya’ya doğalgaz sevkiyatını tamamen kesmesinden bu yana, yeraltı gaz depolarının doluluk oranı ülkenin enerji güvenliği için kritik bir gösterge hâline geldi.

Federal Ağ Ajansı’nın verilerine göre Almanya’daki gaz depolarının doluluk oranı, 3 Aralık 2025 sabahı itibarıyla yüzde 66,74 seviyesinde. Bu oran, son iki yılın aynı dönemine göre belirgin biçimde daha düşük.

2023 kasımında depolar neredeyse tamamen doluydu. 2024 kışına girilirken de aralık başında doluluk oranı yüzde 90’ın üzerindeydi. Buna karşılık 2025 yılına ocak başında depolar yaklaşık yüzde 80 dolulukla girildi ve yıl içinde seviye kademeli olarak geriledi.

Yetkililer, kış başında doluluk oranı önceki yıllara göre daha düşük olsa da seviyenin mevsim için öngörülen aralıkta olduğunu vurguluyor. Federal Ağ Ajansı, piyasalar açısından ‘şimdilik panik gerektiren bir durum’ görmüyor.

Almanya yılda ne kadar gaz tüketiyor?

Almanya, 2024 yılında toplam 844 teravatsaat (TWh) doğalgaz tüketti. Bu, bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 3,5’lik artış anlamına geliyor.

Toplam tüketimin yaklaşık yüzde 39’u hanehalkları ve küçük işletmelerden, yüzde 61’i ise sanayiden kaynaklandı. 2018–2021 yıllarının ortalamasına bakıldığında, ülkenin gaz tüketimi hâlâ bu dönemin yaklaşık yüzde 14 altında.

En yoğun tüketim, ısınma ihtiyacının zirve yaptığı aralık ve ocak aylarında yaşanıyor. En düşük tüketim ise genellikle temmuz ve ağustos aylarında görülüyor. Almanya’daki konutların yaklaşık yüzde 56’sı hâlâ gazla ısınıyor.

Depolardaki gaz kışın ne kadar süre yetiyor?

Gaz depoları tamamen dolu olduğunda, Federal Ağ Ajansı Başkanı Klaus Müller’in açıklamalarına göre Almanya’nın ihtiyacını yaklaşık iki soğuk kış ayı boyunca karşılayabilecek kapasiteye sahip.

2024/2025 kışında da depolardaki gaz, tüketimi karşılamaya yetti. Ocak 2025’e girerken doluluk oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre hissedilir ölçüde daha düşüktü; ancak yine de resmî beklenti aralıkları içinde kaldı.

Federal Ağ Ajansı, nisan 2025 başında yaptığı değerlendirmede, “Almanya’da gaz arzı istikrarlı. Arz güvenliği sağlanmış durumda” açıklamasını yaptı.

Doluluk oranı neden zaman zaman yüzde 100’ü aşıyor?

Resmî istatistiklerde bazı dönemlerde depolardaki doluluk oranının yüzde 100’ün bile üzerine çıktığı görülüyor.

Depo işletmecilerini temsil eden INES, bunun teknik bir durum olduğunu açıklıyor. Depoların kapasitesi ‘normal koşullar’ altında yüzde 100 olarak tanımlanıyor. Ancak gaz daha uygun sıcaklık ve basınç şartlarında depoya basıldığında, aynı hacme daha fazla miktarda gaz sığdırmak mümkün oluyor.

Doğalgaz depoya yüksek basınçla gönderildikten sonra zamanla soğuyor ve hacmi küçülüyor. Böylece aynı fiziksel alanda, kâğıt üzerindeki nominal kapasitenin üzerinde gaz depolanabiliyor ve oran istatistikte yüzde 100’ün üzerine çıkmış görünüyor.

Rus gazından çıkış ve yeni tedarikçiye geçiş

Rusya’dan Almanya’ya boru hattıyla gaz akışı, 2022 yazında önce kademeli olarak azaltıldı, ağustos sonunda ise tamamen durduruldu. Nord Stream 1 hattındaki sevkiyatlar, ‘bakım çalışması’ gerekçesiyle önce üç günlüğüne kesildi, daha sonra tekrar başlatılmadı.

Avrupa Birliği Komisyonu, 2027 sonuna kadar Rusya’dan gaz ithalatını sıfırlamayı hedefliyor. Haziran 2024’te tanıtılan plan, Birliğin Rus enerji kaynaklarına bağımlılığını kalıcı olarak sona erdirmeyi ve arz güvenliğini güçlendirmeyi amaçlıyor.

Rus gazının yerini ağırlıklı olarak Norveç aldı. Norveç, son iki yıldır Almanya’nın en büyük gaz tedarikçisi konumunda. Buna ek olarak Almanya kıyılarında devreye giren yeni sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) terminalleri üzerinden de farklı ülkelerden gaz ithal ediliyor.

Depolar nerede, ne kadar gaz depolanıyor?

Almanya’da yaklaşık 40 ayrı noktada yeraltı gaz deposu bulunuyor. Kuzeyde Etzel, Krummhörn, Rehden ve Epe; doğuda Bernburg, Staßfurt ve Bad Lauchstädt; güneyde ise Bierwang, Breitbrunn ve Eschenfelden sahaları ülkenin başlıca depolama merkezleri arasında sayılıyor.

INES verilerine göre Almanya’daki tüm gaz depolarının toplam kapasitesi yaklaşık 23 milyar metreküp. Bu kapasiteyle Almanya, dünyada gaz depolama alanında dördüncü sırada. Daha büyük depolama kapasitesine sahip ülkeler yalnızca ABD, Ukrayna ve Rusya.

Avusturya’daki Haidach deposu da fiilen bu tabloya dâhil ediliyor. Salzburg yakınlarındaki bu saha, teknik olarak Alman gaz şebekesine bağlı ve özellikle Bavyera’daki hanehalkları ile sanayi müşterileri için stratejik önem taşıyor.

Bir gaz deposu nasıl çalışıyor?

Doğalgaz depoya gönderilmeden önce çeşitli filtrelerden geçiriliyor ve yüksek basınç altında sıkıştırılıyor. Ardından yeraltındaki doğal boşluklara veya tuz kavernalarına enjekte ediliyor.

Depodan gaz çekileceği zaman, depoda çok soğuk hâlde bulunan gaz yüzeye taşınıyor ve ısıtma istasyonlarında uygun sıcaklığa getiriliyor. Bu aşamada gazın içerdiği nem de gideriliyor; çünkü depolama sürecinde gaz su barındırabiliyor.

Son adımda, ‘çalışma gazı’ olarak adlandırılan bu gaz boru hatları üzerinden sanayiye, elektrik santrallerine ve hanelere ulaştırılıyor.

Yasal asgari doluluk hedefleri

Rusya krizi sonrasında Almanya, gaz depolarının kritik biçimde boşalmasını önlemek için Gasspeicher-Füllstandsgesetz adı verilen bir yasa çıkardı.

Bu yasa ve ona bağlı yönetmelikler, depo işletmecilerine her yıl belirli tarihler için asgari doluluk hedefleri getiriyor. Buna göre depoların 1 Eylül’de en az yüzde 75, 1 Ekim’de en az yüzde 85, 1 Kasım’da ise en az yüzde 95 oranında dolu olması zorunlu.

Bu kuralların amacı, kışa girerken depolarda yeterli miktarda gaz bulunmasını sağlamak ve ani arz şoklarına karşı ülkenin dayanıklılığını artırmak. Almanya, bu çerçevede hem iç tüketimi hem de depoların doluluk seviyesini yakından izlemeyi sürdürüyor.