AYM triyaj düzenlemesini iptal etti

Almanya Federal Anayasa Mahkemesi, hastanelerde aşırı yoğunlukta kimin öncelikle tedavi edileceğine ilişkin son triyaj kurallarını iptal etti. Karar, düzenlemenin derhâl yürürlükten kalktığı anlamına geliyor.

Triyaj düzenlemesinin arka planı

Mahkeme, 2021’de ‘engelliler dâhil kimse ayrımcılığa uğramamalı’ diyerek yasama organına çerçeve çizmişti. Federal hükûmet, 2022’de Enfeksiyon Koruma Yasası’na triyaj hükümleri ekledi.

Bu kurallara karşı 14 hekim Anayasa şikâyeti yaptı. Metnin çelişkili ve belirsiz olduğunu, ciddi hukukî risk yarattığını savundular. En sert eleştiri, ex post triyaj yasağına geldi: Başlamış bir tedavi, daha sonra başarı şansı daha yüksek bir hasta gelse bile kesilemiyordu.

Mahkemenin gerekçesi

Karar, hekimlerin meslek icra özgürlüğüne (terapi seçimi, karar alma usulleri) müdahale olduğuna işaret ediyor. Ancak iptal bunun yüzünden değil. Mahkeme, biçimsel nedenle düzenlemeyi düşürdü:

    • Federal düzey, pandemilerle mücadelede yetkili olsa da, triyaj gerektiren kritik durumlar pandemi dışında da ortaya çıkabilir.

    • Bu nedenle usul ve işleyişi belirleme yetkisi esasen eyaletlere (Länder) ait.

Mahkeme, devlete ‘nasıl düzenlenmeli’ diye bir yol haritası vermedi. Yalnızca federal düzenlemenin yetki aşımı olduğunu söyledi.

Ne değişti?

    • 2022’de getirilen triyaj maddeleri artık uygulanamayacak.

    • Hastaneler dolduğunda nasıl karar verileceğini düzenlemek, prensip olarak eyaletlerin görevi.

    • Karar 6’ya karşı 2 oyla alındı; iki üye karşı görüş bildirdi.

Sırada ne var?

Eyaletler, ayrımcılığı önleyen ve hekimlere hukuken güvenli hareket alanı sağlayan, açık ve uygulanabilir triyaj kuralları hazırlamak zorunda kalacak. Bu yapılana kadar, kliniklerde karar süreçleri eyalet hukukuna ve genel tıp-hukuk ilkelerine dayanarak işletilecek.