Zürih kantonunda 30 km/s kararı: Şehirlerin eli bağlandı

Zürih kantonunda seçmenler, Zürih ve Winterthur’un ana yollarda hız sınırını 30 km/s’ye düşürme yetkisini büyük ölçüde ortadan kaldıran düzenlemeyi kabul etti.

Pazar günü yapılan oylamada seçmenlerin yüzde 56,77’si, ana, kantonal ve belediyeler arası yollarda hız sınırının 30 km/s’ye indirilmesini yasaklayan yasa değişikliğine ‘evet’ dedi. Sadece kısa ve geçici yol kesitlerinde istisna tanınabilecek. Katılım oranı yüzde 46,6 olarak açıkladı.

Tek ‘hayır’ çoğunluğu, bizzat bu uygulamayı hayata geçirmek isteyen Zürih ve Winterthur şehirlerinden geldi. Ancak kanton genelinde yasa değişikliği kabul edildiği için, iki büyük şehrin ana yollarda hız sınırını 30 km/s’ye çekme planları bu alanda sona ermiş oldu.

Siyasî kavga: güvenlik ve gürültüye karşı toplu taşıma ve akışkan trafik

Değişikliğin arkasında, merkez sağ FDP (Radikal-Liberaller) ve sağ popülist İsviçre Halk Partisi’nin (SVP) hazırladığı parlamento girişimi bulunuyor. Zürih ve Winterthur belediye meclisleri, şehir içindeki ana akslarda 30 km/s uygulamasını yaygınlaştırmayı hedefliyordu. Zürih’te seçmenler 2021 yılında, bazı istisnalar dışında 30 km/s hedefini içeren bir ana planı zaten onaylamıştı.

Kanton hükûmeti yasa değişikliğini destekledi. Yetkililer, hızın 50 km/s’den 30 km/s’ye düşmesinin özellikle toplu taşıma seferlerini yavaşlatacağını ve toplu taşımayı daha az cazip hâle getireceğini savundu. Ayrıca, trafiğin ana yollardan mahalle içi yollara kayabileceği ve acil servislerin hareket kabiliyetinin olumsuz etkilenebileceği uyarısında bulundu.

Sosyal Demokratlar, Yeşiller, Liberal Yeşiller, Alternatif Liste ve Evanjelik Parti ise metne karşı çıktı. Bu partiler, hızın düşürülmesinin trafik güvenliğini artırdığını, gürültüyü azalttığını ve yerel ihtiyaçlara kanton düzeyinde müdahale edildiğini dile getirdi.

Konut fonu iki katına çıkıyor

Aynı gün sandığa giden seçmenler, konut yapımını destekleyen kantonal fonun büyütülmesine ise kıl payı ‘evet’ dedi. Yüzde 51,01 oy oranıyla kabul edilen düzenleme, fonun 180 milyon franktan 360 milyon franga yükseltilmesini öngörüyor.

Bu artış, sol partilerin hazırladığı ayrı bir halk inisiyatifine karşı hazırlanmış bir ‘karşı teklif’ niteliği taşıyor. Sol girişim, büyük arsa ve bina satışlarında belediyelere ön alım hakkı tanınmasını talep ediyordu. Seçmenler bu öneriyi yüzde 59,33 oranında ‘hayır’ oyu ile reddetti.

Bu dosyada da Zürih ve Winterthur şehirleri kanton genelinden farklı davrandı ve çoğunlukla ‘evet’ eğiliminde kaldı.

Dijital haklar ve sağlık primi desteğine ret

Zürih halkı, kanton anayasasına dijital alana ilişkin yeni temel hakların açıkça yazılmasını da kabul etmedi.

Oylamada seçmenlerin yüzde 55,63’ü, ‘bilgi güvenliği hakkı’, ‘sürekli izlenmeme, değerlendirilip analiz edilmemek hakkı’ ve kantonun dijital ortamda temel hakları koruma yükümlülüğünü içeren karşı teklife ‘hayır’ dedi. Bu teklif, Korsan Parti’nin çok daha ileri giden dijital haklar girişimine alternatif olarak hazırlanmıştı.

Korsan Parti’nin kendi inisiyatifi ise daha net bir çoğunlukla, yüzde 74,61 oranında reddedildi. Bu metin, anayasal güvence olarak ‘çevrimdışı yaşam hakkı’ ve ‘unutulma hakkı’ gibi ilave hükümler talep ediyordu.

Son olarak seçmenler, sağlık sigortası prim artışlarına karşı orta gelir gruplarına ek destek sağlamak için ayrılan bütçenin artırılmasına da onay vermedi. Yüzde 51,07 oranında ‘hayır’ çıkan oylamada, kantonal prim desteğinin yıllık 1,3 milyar franktan 50 milyon frank daha artırılması öngörülüyordu.

Bu artışa sadece SVP ve FDP referandum yoluyla itiraz etmişti. Seçmenlerin kararıyla, sağlık primi desteğinde mevcut seviyenin şimdilik korunmasına karar verildi.