AB’den ‘askerî Schengen’ planı

Hedef, savaş ya da olağanüstü hâl durumunda asker ve ağır teçhizatın AB sınırları içinde günler içinde, ideal olarak sadece bildirimle ülke sınırlarını geçebilmesi. Bunun için hem bürokratik engeller azaltılacak hem de altyapı askerî ihtiyaçlara göre güçlendirilecek.

Askerî Schengen ile izin süresi haftalardan günlere inecek

Brüksel’de savunma, dış politika ve ulaştırmadan sorumlu AB komiserleri, ‘askerî Schengen’ adı verilen yeni stratejiyi tanıttı. Amaç, kriz anında askerî birliklerin Avrupa içinde neredeyse insanlar ve sivil araçlar kadar serbest dolaşabilmesi.

AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, mevcut durumu şöyle özetliyor: bazı ülkeler, kendi topraklarından askerî birlik geçirilmesi için önceden resmî izin istiyor ve bu süreç, bir tatbikat için bile altı haftaya kadar uzayabiliyor. Yeni planda bu sürenin birkaç güne indirilmesi, gerçek bir savaş durumunda ise yalnızca bilgilendirmenin yeterli görülmesi hedefleniyor.

Ulaştırmadan sorumlu Komiser Apostolos Tzitzikostas da “Bir kıtayı savunmak istiyorsanız, ordu o kıta içinde hızla hareket edebilmelidir. Kâğıt işlerine takılamayız” diyerek bürokratik engellerin azaltılması gerektiğini vurguluyor.

Altyapı askerî yüklere göre yenilenecek

Plan sadece izin süreçlerini hızlandırmakla sınırlı değil. Bir tank konvoyunun, ağırlığı taşımayan bir köprüde ya da dar bir tünelde tıkanıp kalmaması için, Avrupa içi ulaşım altyapısının da askerî standartlara uygun hâle getirilmesi gerekiyor.

Brüksel’e göre bugün birçok köprü, yol, liman ve tünel ağır zırhlı araçlar için yeterli kapasiteye sahip değil. Kallas bunu “Eğer pist kısa ise, birliklerinizi havadan destekleyemezsiniz” sözleriyle anlatıyor. Almanya, hem doğu-batı hem kuzey-güney ekseninde kilit bir transit ülke olarak bu planın merkezinde yer alıyor.

Üye devletlerin, önümüzdeki yıllarda bu amaçla toplam yaklaşık 100 milyar avro yatırım yapması bekleniyor. Finansman, ulusal bütçeler ve mevcut AB fonlarının birleşiminden sağlanacak. Plan kapsamında, askerî hareketliliğin hızla sağlanabileceği dört ana koridor oluşturulması ve her ülkede bu alandan sorumlu bir ulusal koordinatör atanması öngörülüyor. AB, 2030’a kadar ‘savunmaya hazır’ bir altyapıya ulaşmak istediğinin altını çiziyor.

Yeni teknolojiler için 1 milyar avroluk destek

Planın üçüncü ayağını modern silah sistemleri ve yeni teknolojiler oluşturuyor. Brüksel, özellikle Ukrayna savaşının sahada kullanılan teknolojilerin haftalar içinde değişip geliştiğini gösterdiğini belirtiyor.

Bu nedenle AB, yeni askerî ve çift kullanımlı (hem sivil hem askerî amaçlarla kullanılabilen) teknolojiler geliştiren şirketlere toplam 1 milyar avro tutarında destek vermeyi planlıyor. Öncelikli alanlar arasında yapay zekâ, sensör teknolojileri, iletişim sistemleri ve savunma yazılımları bulunuyor.

Amaç, laboratuvar ve geliştirme aşamasındaki çözümlerin yıllar değil, aylar içinde sahaya yansıtılması. Böylece hem teknoloji alanında ABD ve Çin’e bağımlılığın azaltılması hem de Avrupa ordularının kriz anında daha hızlı, daha uyumlu ve daha esnek hareket edebilmesi hedefleniyor.